Inleiding
Een goede basis…
De Programmabegroting 2023 bevat de vertaling van de bestuurlijke kaders zoals vastgesteld door de gemeenteraad op 13 juli 2022 aan de hand van de Perspectiefnota 2023, inclusief bijbehorende aanvullende notitie over de uitkomsten van de meicirculaire, c.a. De kern hiervan is, dat deze begroting uitgaat van ongewijzigd bestaand beleid (“beleidsarm”). Dit maakt in de eerste plaats de voortgang van de gemeentelijke dienstverlening, c.q. de uitvoering van de gemeentelijke taken in 2023 mogelijk, faciliteert het budgetrecht van de raad en geeft het raamwerk voor de uitvoering en verantwoording.
…. voor nieuwe keuzes….
In de tweede plaats biedt dit een goede basis en heldere vertrekpositie om met nieuwe keuzes richting te geven aan de ontwikkeling van Amstelveen in de bestuursperiode 2022-2026, waarin dit de eerste begrotingsbehandeling is. Die keuzes worden enerzijds gevraagd door nieuwe opgaven die op ons afkomen en worden anderzijds geïnspireerd door eigen prioriteiten en ambities. Als eerste stap staat bij de begrotingsbehandeling een separaat voorstellenpakket op de agenda, dat zich vooral richt op 2023. Verderstrekkende meerjarig-structurele afwegingen komen aan de orde via de Perspectiefnota 2024.
… in turbulente tijden
Ten opzichte van de behandeling van de Perspectiefnota voor de zomervakantie is onverminderd sprake van ongekend turbulente en onzekere tijden met een cumulatie van crises op mondiaal, Europees en landelijk niveau. Dat raakt talloze mensen dichterbij en verder weg ongemeend heftig. Het raakt ook de macro-economische, c.q. financiële huishouding van Rijk en gemeenten. Op dit moment, op korte termijn vooral in de zin van grote risico’s en onzekerheden.
Onverlet dit grotere plaatje van turbulentie en onzekerheid is ook het bestaande afsprakenkader voor de financiële verhouding tussen Rijk en gemeenten een onverminderd zorgpunt, met name het ontbreken van een deugdelijk structureel perspectief voor 2026 en verder. Incidenteel voor de eerste jaren (2022-2025) ontvangen gemeenten de nodige extra armslag. Vlak voor de zomervakantie hebben Rijk en VNG afspraken gemaakt die deze extra incidentele middelen ook “vastzetten”, waarbij er voor 2023 en verder geen volumecorrecties meer komen, alleen nog een aanpassing aan de ontwikkeling van de inflatie.
Belangrijk onderdeel van het grote structurele probleem zijn de tekorten sociaal domein waar gemeenten mee te kampen hebben. Maar de totale financiële opgave reikt verder. Andere onderwerpen zijn onder meer; de vluchtelingencrisis, onderwijshuisvesting, duurzaamheid/energietransitie, Omgevingswet, woondossier, instandhouding openbare ruimte en voortgaande digitalisering/digitale transformatie. Daarnaast kent Amstelveen een projectenportefeuille met complexe, omvangrijke langjarige projecten die een stevig risicoprofiel met zich meebrengen (waaronder Legmeer/BTAZ, Stadshart/Cultuurstrip, Oude Dorp/A9, Kronenburg).
Verder hebben de sterk toegenomen en toenemende (regel)druk om een veilige, open en controleerbare overheid te waarborgen in combinatie met een uiterste krappe arbeidsmarkt en inhuurproblematiek grote impact op de uitvoeringskracht van de organisatie. Dit vergt extra investeringen om de dienstverlening op peil te houden.
Het goede nieuws is dat Amstelveen deze opgave vanuit een financieel gezonde vertrekpositie tegemoet kan treden. Om financieel gezond te blijven is het zaak de opgave die zich nu aandient tijdig en fundamenteel op te pakken.
Leeswijzer
Dit hoofdstuk Algemeen Beeld geeft een samenvattend totaalbeeld van de begroting. Na de leeswijzer en een overzicht met de te autoriseren begrotingsbedragen volgt de concrete uitwerking van de begroting in zes bestuurlijke programma’s, een programma “Overhead” en een hoofdstuk “Algemene dekkingsmiddelen”. In het tweede deel van dit boekwerk volgen paragrafen die wettelijk voorgeschreven thema’s behandelen.
In nauwe samenhang met de begroting maken de volgende stukken tevens onderdeel uit van de behandeling:
- Een pakket aanvullende voorstellen (uitvoeringsprogramma 2023);
- Een afzonderlijke notitie over de uitkomsten van de jaarlijkse septembercirculaire gemeentefonds (na Prinsjesdag) en de bekendmaking van het voorlopige budget voor de bijstandsgelden 2022 (BUIG), zodat deze informatie nog onderdeel kan uitmaken van de besluitvorming. Deze notitie wordt op de gebruikelijke wijze toegevoegd zodra deze beschikbaar is;
- Het raadsvoorstel Tarievennota dat tegelijkertijd met de begroting wordt aangeboden met de bij deze begroting behorende tariefvoorstellen.
