1.3 Leeswijzer

Algemeen

Boekwerk Programmabegroting
Deze begroting kent een indeling in 6 programma’s: 1) Sociaal domein, 2) Onderwijs en ontplooiing, 3) Economie en duurzaamheid, 4) Openbare ruimte, 5) Ruimtelijke ontwikkeling en 6) Bestuur, bevolking en veiligheid. Deze indeling is niet gewijzigd ten opzichte van voorgaande jaren en geldt als leidraad voor deze bestuursperiode. Ieder programma kent een beleidsinhoudelijke uitwerking en een financiële uitwerking. Het vervolg van deze leeswijzer geeft een nadere uitleg bij de opzet van deze programma’s.

Na de programma’s volgen de onderdelen 7) Bedrijfsvoering en 8) Algemene Dekkingsmiddelen”. De programma’s met deze twee onderdelen omvatten samen de totale gemeentelijke lasten en baten die de gemeenteraad autoriseert. Een recapitulatie staat opgenomen voorafgaand aan programma 1.

Na het overzicht algemene dekkingsmiddelen volgen wettelijk voorgeschreven paragrafen die thematisch inzicht geven in bepaalde onderwerpen, c.q. vanuit een bepaalde invalshoek een overzicht bieden. Concreet betreft dit lokale heffingen, weerstandsvermogen en risicobeheersing, onderhoud kapitaalgoederen, bedrijfsvoering, verbonden partijen, grondbeleid en financiering.

Aan het slot van het boekwerk zijn diverse bijlagen opgenomen met achterliggende detailinformatie.

De opzet van het begrotingsboek kent één wijziging: Op Programma 1 Sociaal Domein is het aantal taakvelden uitgebreid. De indeling in taakvelden wordt landelijk vastgesteld (BBV). Door doorgevoerde wijziging beoogt met een uitgebreidere specificatie het inzicht te vergroten in de samenstelling van de uitgaven op dit programma.

Ten opzichte van het vorige begrotingsboek, de Programmabegroting 2022, bevat de nu voorliggende Programmabegroting 2023:

1. De aanvullende besluitvorming in de begrotingsraad van 10 november 2021;
2. De besluitvorming via de behandeling van de Perspectiefnota 2023 in de raadsvergadering van 13 juli 2022;
3. Besluitvorming met gevolgen voor de begroting 2023 via overige aparte raadsbesluiten.

Inhoudelijke uitwerking

Programmaplan
Algemeen deel per programma (missie en indicatoren)
Ieder programma begint met een beknopt geformuleerde missie 2018-2022, gevolgd door een overzicht van indicatoren. De bijlage "Verplichte beleidsindicatoren BBV inclusief toelichting" bevat landelijk voorgeschreven indicatoren met toelichting.
In de tabellen met de indicatoren en kengetallen zijn zoveel mogelijk de meest recente cijfers ingevuld. Deze zijn niet altijd beschikbaar, ofwel omdat ze niet gereed zijn, ofwel omdat er in dat jaar geen onderzoek is geweest. Als de reeks is beëindigd, staat dat in een noot onderaan de tabel.

Thema’s
De programma’s omvatten meerdere beleidsterreinen. Na het algemeen deel is de verdere inhoudelijke uitwerking gesplitst in verschillende thema’s. Per thema komen aan de orde het College Uitvoeringsprogramma 2018-2022, actuele bestuurlijke actiepunten, actuele beleidsontwikkelingen en kengetallen.

Verbonden partijen & Subsidies
Als op een programma sprake is van relevante verbonden partijen, dan worden deze expliciet vermeld. Uitvoeriger informatie over deze verbonden partijen staat in een aparte paragraaf. Een overzicht van gesubsidieerde instellingen met de geraamde subsidies en de gemeentelijke jaarhuren (voor zover van toepassing) staan per programma gespecificeerd in een aparte bijlage.

Bijlagen
In de bijlagen staan onder andere een overzicht van de geldende kaderstellende beleidsnota’s, bronvermeldingen, de bestuurlijke planning (raads- en collegebesluiten; bestuurlijke afspraken), een overzicht duurzaamheidheidsopgave en een lijst van gehanteerde afkortingen opgenomen.

Financiële uitwerking

Na de beleidsinhoudelijke informatie volgt de financiële uitwerking. Dit geeft invulling aan het budgetrecht van de raad. De door de raad te autoriseren budgetten per programma op het niveau van lasten, baten en saldo zijn opgenomen in een totaaloverzicht dat voorafgaat aan de programmaformulieren. Een nadere specificatie met toelichting is opgenomen in een financieel overzicht per programma.

Financieel overzicht per programma
Het financieel overzicht per programma is opgebouwd uit taakvelden. Deze indeling sluit aan bij het BBV-voorschrift, dat alle gemeenten in ieder geval een specificatie van lasten en baten naar gestandaardiseerde taakvelden “opleveren”.

Naast de ramingen 2023, gesplitst naar lasten, baten en saldo staan de saldi vermeld voor 2021 (rekening) en 2022 (begroting), alsmede voor het meerjarig perspectief 2024-2026. De saldi 2022 in dit overzicht zijn opgenomen conform het boekwerk Programmabegroting 2022, zoals vastgesteld in de begrotingsraad van 10 november 2021.

Het subtotaal per programma omvat de volle omvang van verwachte uitgaven en inkomsten en sluit aan op de door de raad te autoriseren budgetten. Daarna wordt zichtbaar gemaakt welke bedragen aan de reserves worden toegevoegd of onttrokken.

Toelichting verwerkte mutatie (ontwikkeling programmasaldo)
Onder het financieel overzicht staat een verklaring van het verschil tussen de meerjarige programmasaldi in het vorige begrotingsboek (2022) en het nieuwe begrotingsboek (2023). Deze toelichting volgt de momenten van bestuurlijke besluitvorming en specificeert de afzonderlijke vormen van besluiten.

Bijlage I direct achter het hoofdstuk Algemeen Beeld geeft een totaaloverzicht van nieuw toegekende structurele middelen in deze bestuursperiode via de Perspectiefnota 2023. Bijlage II geeft een specificatie van de inzet van eenmalige middelen in de meerjarenbegroting 2023-2026.

Naast de uitwerking van nieuwe bestuurlijke besluiten bevat de begroting veel administratieve aanpassingen, die voortvloeien uit de toepassing van de geldende begrotingsuitgangspunten, wettelijke voorschriften en budgettair neutrale verschuivingen zonder inhoudelijke consequenties. Dit betreft met name de nominale ontwikkeling, de herberekening van de kapitaallasten en de kostenverantwoording en -toerekening conform het BBV.

Het in de begroting opnemen van toegekende middelen volgens de BBV-regels leidt ertoe dat er geen 1-op-1 aansluiting is tussen de totaaloverzichten in "Overzicht I/II" bij het Algemeen Beeld en de specificaties op de programma’s. De totaaloverzichten in "Overzicht I/II" volgen de lokale logica en bestuurlijke herkenbaarheid, gericht op integrale afweging op basis van integrale kostprijs. In de uiteindelijke administratieve verwerking van de bedragen op de programma’s conform de voorschriften kunnen afwijkingen ontstaan door verschuivingen tussen programma’s (bijvoorbeeld door de aparte verantwoording van overhead op het programma Overhead).

Overig
De begroting bevat veel overzichten waarin saldi en/of mutaties worden vermeld.

Als regel geldt dan: