Ruimtelijke ontwikkeling, projecten en grondexploitaties

• Faciliteren en regie voeren op de ruimtelijke ontwikkeling van de stad, onder andere door het ontwikkelen en actueel houden van visies en beleidskaders;
• Voldoen aan de toekomstige Omgevingswet.

Omgevingswet en Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)
De invoering van de Omgevingswet (Ow) is een omvangrijke en complexe stelselwijziging die grote impact heeft op de rol, verantwoordelijkheden, beleids- en regelruimte van lokale overheden, en daarmee ook op de lokale gemeentefinanciën. De thans verwachte inwerkingtredingsdatum van de Ow is 1 januari 2023.
Tegelijk met de invoering van de Ow hebben we te maken met de invoering van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Ook deze stelselwijziging betekent een verandering van onze rol en verantwoordelijkheid in toetsing en handhaving. Dat komt doordat de kwaliteitsborging (onder andere toetsing op bouwbesluit) niet meer door de gemeente wordt uitgevoerd, maar door een externe kwaliteitsborger. De gemeente houdt wel een verantwoordelijkheid voor de kwaliteit. De (overigens stapsgewijze) invoering van deze wet heeft ook impact op de financiën van Amstelveen.

De Omgevingswet is een volledig nieuw wettelijke kader dat het gros van alle regels en wetten rond de inrichting van de fysieke leefomgeving vereenvoudigt, beter op elkaar afstemt en integreert. De Omgevingswet reduceert het aantal regels voor de leefomgeving: van 26 wetten gaan we terug naar één wet. De Omgevingswet kent twee maatschappelijke doelen:

1. een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit bereiken en in stand houden;
2. de fysieke leefomgeving doelmatig beheren, gebruiken en ontwikkelen om er maatschappelijke behoeften mee te vervullen.

Uitgangspunten van de Omgevingswet zijn onder andere de regels inzichtelijker en toegankelijker maken, voorspelbaardere besluitvorming maar vooral ook sneller beslissen. De Omgevingswet biedt meer ruimte voor maatschappelijk initiatief. De samenleving verandert. Inwoners en ondernemers zijn mondiger. Door het college wordt als uitgangspositie voor de implementatie van deze nieuwe wetgeving gesteld dat de dienstverlening op orde moet blijven. Dat vraagt een aanpak die naadloos aansluit op onze organisatiefocus van Snelheid, Samenhang en Bereikbaarheid (SSB).

Het was de verwachting vanuit het Rijk dat de stelselherzieningen zouden leiden tot financiële besparingen voor de maatschappij als geheel. De eerste macro economische berekeningen geven echter aan, dat de gevolgen van deze wetswijzigingen financieel gezien niet positief uitvallen. Het is aan lokale overheden om een eigen afweging te maken op basis van politiek bestuurlijke verantwoordelijkheid in de lokale context. Het effect daarvan kan dan zowel financieel gunstig als financieel minder gunstig zijn. Voor elke gemeente is het dan ook van belang individueel te bekijken of de invoering van de Omgevingswet, afgezet tegen de keuzes die gemaakt worden, alles bij elkaar genomen, financieel positief of negatief zal uitwerken.

Ruimtelijk beleid
De Structuurvisie Amstelveen 2015+ (2011) heeft, samen met sectorale visies als de Mobiliteitsvisie, de Woonagenda en het Ruimtelijk Ontwikkelingsperspectief, de afgelopen jaren het kader geboden om voor de korte en middellange termijn sturing te kunnen geven aan de ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente. Amstelveen gaf hiermee helderheid over de geambieerde fysieke ontwikkelingsrichting van de gemeente.

In het kader van de Omgevingswet zal de Omgevingsvisie waarover de gemeente (volgens de huidige planning) vanaf 2025 dient te beschikken, deze rol overnemen. De voorbereidingen om te komen tot de Omgevingsvisie zijn de vorige raadsperiode al gestart. Onder andere is hiertoe in 2020 het Koersdocument opgesteld. Deze raadsperiode wordt de Omgevingsvisie voor Amstelveen opgesteld en aan de raad aangeboden. Voortbordurend op reeds verrichte werkzaamheden, is gestart met een verdiepende analysefase om een brede inhoudelijke basis te leggen voor de Omgevingsvisie. Deze wordt vanaf 2023 opgesteld.

Ruimtelijke projecten
Amstelveen wil regie voeren op de ruimtelijke ontwikkeling van de stad. Groei is geen doel op zich, toevoegen van ruimtelijke kwaliteit en bouwen voor de juiste doelgroepen wel.
De schaarse ruimte vraagt om zorgvuldige regie en zoveel mogelijk meervoudig gebruik van ruimte. Leefbaarheid (een gezonde fysieke leefomgeving), de groennorm en sociale samenhang in wijken en buurten zijn leidend. Ruimtelijke projecten dienen bij te dragen aan deze doelen. In de Omgevingsvisie worden de ambities vastgelegd. Daarnaast wordt de Hoogbouwvisie geactualiseerd en wordt voor de strook kantoren aan de Bovenkerkerweg en het Kostverlorenhof en directe omgeving een visie opgesteld in 2023.

De markt voor woningbouw in Amstelveen blijft goed. Ontwikkelaars blijven kansen zien voor (her)ontwikkeling in Amstelveen. Dit betreft met name transformaties van leegstaande gebouwen/kantoren. Met name op de kantorenstrook aan de Bovenkerkerweg en in en rond het Kostverlorenhof. De visies geven straks een kader waarbinnen ontwikkelingen uitgewerkt worden. Maar ook voor andere locaties in Amstelveen worden initiatieven ingediend. Per locatie of gebied gaan we met de raad in gesprek over welke ambities leidend zijn en een hogere prioriteit krijgen en voor welke ambities we bereid zijn genoegen te nemen met minder. Daarmee bepalen we eerst de wenselijkheid van een initiatief alvorens deze als project verder uit te werken in de haalbaarheidsfase. Het werkproces voor ruimtelijke ontwikkelingen is hierop aangepast. Daarnaast speelt de krapte op de arbeidsmarkt in de hele keten van het fysiek domein een rol in het kunnen opstarten van nieuwe projecten en ook in de uitvoering van lopende projecten.

De nadruk in de ruimtelijke projecten ligt op transformatie en inbreiding. Het grondbeleid is situationeel, met als basishouding faciliterend. Hierbij vindt kostenverhaal plaats en zijn grondexploitaties in principe financieel neutraal. Jaarlijks stelt de gemeenteraad de actualisering van de grondexploitaties vast, door middel waarvan de financiële kaders actueel worden gehouden. De schaarse ruimte en de ambities vragen om meer sturing vanuit het grondbeleid. De komende periode zetten we stappen om te komen tot een verwervingsbeleid.

Welstandsbeleid
Bouwkwaliteit, architectuur en welstandseisen krijgen in een vroeg stadium van initiatieven voor nieuwbouw aandacht. De eisen voor welstand in de bestaande omgeving worden bijgesteld op basis van de uitgangspunten: uitstraling, kwaliteit, duurzaamheid en groen. Het welstandsbeleid wordt in die lijn geactualiseerd.