3.2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Risico's en beheermaatregelen

Zoals hiervoor aangegeven dienen risico's en beheermaatregelen in onderlinge samenhang te worden bezien. Dit gebeurt in Amstelveen middels het door de jaren heen ontwikkelde duurzame financiële beleid dat de volgende pijlers kent:

1. Een goed functionerende planning en control-cyclus (meerjarige budgettaire kaderstelling en sturing);
2. Een adequaat activabeleid met daarin duurzame instandhouding van gemeentelijke bezittingen;
3. Een betrouwbare bedrijfsvoering;
4. Een adequaat risicobeleid en het aanwezig zijn en in standhouden van voldoende weerstandcapaciteit.

1. Meerjarige budgettaire kaderstelling en sturing
Amstelveen werkt vanuit een meerjarige visie en begroting waardoor structurele maatregelen kunnen worden geëffectueerd en indien nodig interim- of faseringsmaatregelen kunnen worden genomen zodat een zorgvuldige en afgewogen beleidsimplementering kan plaatsvinden. Dit krijgt onder meer vorm via de jaarlijkse begroting en rekening. In de Perspectiefnota worden de actuele meerjarige ontwikkelingen intern en extern (macro economische ontwikkelingen en de invloed daarvan op Amstelveen) geschetst die van belang zijn voor bestuurlijke (bij)sturing. Indien daar aanleiding toe is dan wordt het bestuur separaat geïnformeerd.

2. Duurzame instandhouding
Het waarborgen van de duurzame instandhouding van de Amstelveense (fysieke) infrastructuur en voorzieningen op langere termijn is een belangrijke pijler van het gemeentelijk (financieel) beleid. De essentie van dit beleid is met de volgende samenhangende lijnen te duiden:

• Op basis van rationele meerjarige onderhoudsbeheerplannen hebben de meerjarenramingen toereikende structurele budgetten voor de instandhouding van de bestaande fysieke infrastructuur (gemeentelijke gebouwen inclusief onderwijs, wegen, groen en sportvelden). Hiermee is een belangrijk risico voor gemeenten, namelijk het sluipender wijze ontstaan van onderhoudsachterstanden, ingedamd. Voor civieltechnische kunstwerken is alleen budget beschikbaar voor jaarlijks onderhoud. Voor grootschalige vervangingsinvesteringen bij het einde van de levensduur zijn geen structurele middelen voorhanden. In 2022/2023 wordt aan de Raad een Nota Civieltechnische Kunstwerken voorgelegd waarin een meerjarenbeeld van het kunstwerkenareaal wordt geschetst, inclusief de onderhoudsstaat en de verwachte benodigde  middelen op korte, middellange en lange termijn;
• De beschikbare middelen worden zo effectief en efficiënt mogelijk ingezet. De optimalisering van de werkwijze en afstemming via een integraal meerjarenprojectenplan openbare ruimte vervult daarin een wezenlijke rol;
• De achterliggende jaren hebben we een bijstelling van het financieel beleid ingezet, waarmee we anticiperen op het opdrogen van de stroom van grondexploitaties en het gaandeweg ouder worden van de bestaande wijken en voorzieningen. Ook afwegingen om bij grondexploitaties de inhoudelijke invulling zwaarder te laten wegen en opbrengstmaximalisatie minder leidend te laten zijn beperken de (potentiële) inkomstenstroom. Deze ontwikkelingen vragen een koerswijziging op basis van een lange termijnvisie om het hoge Amstelveense voorzieningenniveau duurzaam betaalbaar in stand te houden. De achterliggende jaren is een aanzet gegeven met de instelling van het investeringsplan maatschappelijk vastgoed en een reserve “stedelijke vernieuwing” met een bijbehorende structurele dotatie van € 1 miljoen;

De verdere uitwerking van de duurzame instandhouding staat centraal in paragraaf “Onderhoud kapitaalgoederen”.

3. Bedrijfsvoering
Het ambtelijk management is binnen bestuurlijk vastgestelde kaders verantwoordelijk voor de bedrijfsvoering. Dit betekent dat het management, binnen deze kaders, bepaalt hoe de bestuurlijk vastgestelde resultaten en prestaties worden gerealiseerd. Risicomanagement is binnen de bedrijfsvoering daarom een belangrijk onderwerp. Het is de verantwoordelijkheid van elke manager om de belangrijke risico's op zijn/haar werkterrein te duiden en aan te geven welke beheermaatregelen zijn/kunnen worden getroffen (vermijden, verzekeren, afdekken). Daarnaast worden actuele ontwikkelingen van de grote thema’s die hieronder in de paragraaf risico’s zijn beschreven ook op centraal niveau gemonitord.

Doorontwikkeling van de ambtelijke organisatie heeft prioriteit, teneinde in de toekomst te kunnen blijven voldoen aan de vraagstellingen vanuit bestuur en samenleving in een veranderde en veranderende omgeving. Dit komt uitvoeriger aan de orde in de paragraaf “bedrijfsvoering”.

4. Risicomanagement
Het uitgangspunt is een dialoog-gerichte aanpak in plaats van een risicomanagementsysteem (het vullen van een tool met risico’s). Verwacht wordt dat door een dialoog meer interactie ontstaat waardoor de echte risico’s boven tafel komen. Idee daarbij is ook dat niet op honderden (kleinere) risico’s gestuurd kan worden. Gestuurd zal worden op grotere risico’s waarbij de kans aannemelijk is dat deze zich kunnen voordoen. Uitzondering vormen de grondexploitaties waarbij wel wordt gewerkt met een risicotool.

De hiervoor genoemde nieuwe Nota risicobeleid, reservebeleid en activabeleid Amstelveen 2021 bevat een uitvoeriger, geactualiseerde uitwerking van het risicobeleid. De paragraaf bedrijfsvoering gaat specifieker in op ontwikkelingen binnen de bedrijfsvoering en de risico’s daarbinnen.

5. Risicobeleid
De risico’s zijn onderverdeeld in:

• Normale bedrijfsrisico’s;
• Financiële verhouding en decentralisaties;
• Grondexploitaties;
• Mobiliteit.

Deze vier onderdelen worden hierna beschreven en afgesloten met een overzicht van de incidenteel benodigde weerstandscapaciteit (resumé risicoprofiel).